Đi ngoài liên tục là lời cảnh báo về việc ăn uống không hợp vệ sinh hoặc là dấu hiệu ban đầu của một số bệnh lý. Xác định được nguyên nhân và có biện pháp xử lý kịp thời sẽ giúp cải thiện tần suất đi ngoài, tránh hậu quả khó lường. Bài viết dưới đây sẽ trình bày chi tiết về nguyên nhân và cách xử lý hiệu quả tình trạng này.
Mục lục
1. Thế nào là đi ngoài liên tục?
Số lần đi ngoài của mỗi người khác nhau phụ thuộc vào thói quen, cơ địa và thể trạng. Nếu có người đi tiêu 1 đến 2 lần mỗi ngày thì có người chỉ đi 3 đến 4 lần mỗi tuần.
Đi ngoài liên tục là tình trạng số lần đi ngoài đột nhiên nhiều hơn bình thường kèm theo tình trạng phân nhão, nát hoặc phân lỏng. Ngoài ra, người bệnh còn gặp một số triệu chứng khác như đau bụng, chướng bụng, luôn muốn đi vệ sinh, gây ảnh hưởng đến các hoạt động thường ngày.
2. Nguyên nhân khiến đi ngoài liên tục?
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến đi ngoài liên tục. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến, thường gặp của tình trạng này.
2.1. Ngộ độc thực phẩm
Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi ăn phải thức ăn bị nhiễm độc, nhiễm khuẩn. Độc tố từ thực phẩm gây ngộ độc tấn công hệ tiêu hóa gây ra các triệu chứng điển hình như tiêu chảy, đau bụng, buồn nôn, nôn mửa. Các triệu chứng thường xuất hiện ngay sau khi ăn.
Khi bị ngộ độc thực phẩm, người bệnh cần được sơ cứu càng sớm càng tốt bằng cách gây nôn để loại bỏ độc tố, sau đó bổ sung nước và điện giải.
2.2. Dị ứng thực phẩm
Dị ứng thực phẩm xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng quá mức với một số loại thực phẩm. Phản ứng dị ứng có thể dẫn tới một số triệu chứng như tiêu chảy, phát ban, nổi mề đay, ngứa. Những thực phẩm gây dị ứng phổ biến là:
- Hải sản
- Các loại hạt như đậu phộng, hạt điều, hạnh nhân
- Sữa bò: Người bệnh có thể xuất hiện phản ứng dị ứng với đạm trong sữa bò
2.3. Không dung nạp lactose
Người bệnh không dung nạp Lactose có biểu hiện đi ngoài liên tục, đi ngoài ngay sau ăn các thực phẩm chứa lactose như sữa, bánh kẹo…
Không dung nạp lactose là tình trạng niêm mạc ruột giảm khả năng tiết enzyme Lactase – enzyme phân cắt lactose thành các sản phẩm mà cơ thể tiêu hóa được. Khi đó, lactose không được tiêu hóa sẽ đi thẳng xuống đại tràng và được lên men bởi các vi khuẩn chí ở ruột. Lactose kéo nước vào đại tràng gây tiêu chảy, đi ngoài liên tục. Ngoài ra, người bệnh còn gặp các triệu chứng điển hình như đau bụng, sôi bụng, buồn nôn sau khi ăn thực phẩm chứa lactose từ 30 phút đến 2 giờ.
2.4. Hội chứng ruột kích thích
Ngoài việc đi ngoài liên tục, đặc biệt là vào buổi sáng nếu người bệnh cũng gặp các triệu chứng như đau quặn bụng, đầy hơi, táo bón tiêu chảy thất thường thì có thể người bệnh đang mắc hội chứng ruột kích thích.
Hội chứng ruột kích thích là tình trạng rối loạn tiêu hóa nhưng không tìm thấy bất kỳ tổn thương thực thể nào ở đường tiêu hóa. Ở người mắc hội chứng ruột kích thích, nhu động ruột thay đổi thất thường. Khi nhu động ruột tăng, người bệnh có thể gặp triệu chứng tiêu chảy, phân lỏng, đi ngoài nhiều lần.
2.5. Loét dạ dày, tá tràng
Bệnh nhân loét dạ dày tá tràng bị tổn thương nặng tại niêm mạc dạ dày dẫn đến giảm hấp thu. Lượng thức ăn không được tiêu hóa sẽ gây áp lực cho ruột, kéo theo nước vào lòng ruột dẫn đến đi ngoài nhiều lần. Ngoài ra, loét dạ dày tá tràng còn xuất hiện một số triệu chứng điển hình như ợ hơi, buồn nôn, nóng rát vùng bụng sau bữa ăn.
2.6. Viêm đại tràng mãn tính
Người bệnh viêm đại tràng thường có biểu hiện tiêu chảy nhiều lần kèm theo các triệu chứng đau bụng, đi ngoài ra máu, sốt cao,.. Đó là do lớp niêm mạc đại tràng bị tổn thương, viêm nhiễm và giảm khả năng hấp thu của ruột. Lượng nước và thức ăn không được hấp thu sẽ được đào thải qua phân, gây đi ngoài liên tục.
2.7. Do tác dụng phụ của thuốc
Đi ngoài liên tục có thể là tác dụng phụ của một số nhóm thuốc như thuốc hóa trị ung thư, thuốc kháng sinh, thuốc điều trị tiểu đường.
- Thuốc kháng sinh: Ngoài việc ức chế, tiêu diệt vi khuẩn có hại, kháng sinh có thể tiêu diệt cả vi khuẩn có lợi. Do đó, sử dụng kháng sinh lâu ngày hoặc sử dụng quá liều dẫn tới loạn khuẩn ruột. Khi đó, người dùng có thể bị đi ngoài liên tục.
- Thuốc hóa trị ung thư: Thuốc hóa trị có thể làm tổn thương tế bào niêm mạc ruột dẫn đến triệu chứng đi ngoài phân lỏng nhiều lần.
- Thuốc điều trị tiểu đường – Metformin: Metformin gây rối loạn tiêu hóa dẫn đến đi ngoài nhiều lần.
2.8. Do rối loạn cân bằng vi khuẩn đường ruột
Hệ vi khuẩn ruột với tỷ lệ vàng 85% lợi khuẩn -15% hại khuẩn có vai trò quan trọng trong việc điều hòa các hoạt động tiêu hóa diễn ra trơn tru. Khi cân bằng này bị đảo lộn, quá trình chuyển hóa và hấp thu thức ăn bị ảnh hưởng. Các tình trạng rối loạn tiêu hóa xuất hiện bao gồm đi ngoài nhiều lần, liên tục trong ngày.
3. Cần làm gì khi đi ngoài liên tục?
Đi ngoài nhiều lần, liên tục làm gián đoạn các hoạt động thường ngày của người bệnh. Người bệnh trở nên mệt mỏi, khó chịu. Để nhanh chóng hồi phục sức khỏe sau khi đi ngoài nhiều lần, người bệnh cần được bổ sung nước và điện giải đầy đủ, kết hợp với biện pháp xử trí kịp thời.
3.1. Bổ sung nước và điện giải
Người bị đi ngoài liên tục sẽ bị mất một lượng lớn nước và chất điện giải. Mất nước và điện giải sẽ kéo theo một loạt hệ quả nguy hiểm, thậm chí gây tử vong như ngất, tụt huyết áp, co giật, trụy tim mạch. Do đó, người bệnh cần uống nhiều nước và bổ sung chất điện giải kịp thời.
Theo khuyến cáo của nhân viên y tế, người bị đi ngoài liên tục nên uống dung dịch bù nước điện giải Oresol. Khi sử dụng Oresol, cần lưu ý:
- Đọc kỹ hướng dẫn trước khi dùng, pha đúng tỷ lệ nước
- Pha bằng nguồn nước sạch
- Chỉ sử dụng dung dịch đã pha trong vòng 24h
- Liều dùng Oresol đối với người lớn: 75mg/kg cân nặng
Ngoài ra, người bệnh nên bổ sung thêm một số loại nước như nước khoáng, nước luộc rau, nước ép hoa quả.
3.2. Cải thiện chế độ ăn hợp lý
Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và điều chỉnh chế độ ăn uống khoa học là yếu tố quan trọng để xử lý đi ngoài nhiều lần. Khi lựa chọn và chế biến thực phẩm cho người bệnh, cần lưu ý:
- Lựa chọn thực phẩm sạch, tươi ngon, có xuất xứ rõ ràng
- Đảm bảo thức ăn được đun sôi, nấu chín
- Rửa tay sạch bằng xà phòng trước khi chế biến thức ăn, sau khi đi vệ sinh và trước khi ăn
Đi ngoài nhiều lần dẫn đến kém hấp thu. Người bệnh cần thực hiện chế độ ăn dễ tiêu để tránh tạo áp lực cho hệ tiêu hóa và hỗ trợ cải thiện đi ngoài hiệu quả. Một số thực phẩm dễ tiêu hóa, phù hợp với người bị đi ngoài liên tục là:
- Cơm trắng, bánh mì trắng, yến mạch
- Thịt gà, thịt nạc
- Khoai tây, cà rốt, chuối, táo
Bên cạnh đó, khi bị đi ngoài nhiều lần, người bệnh cần lưu ý tránh sử dụng một số loại thực phẩm sau:
- Sữa, phô mai, bơ
- Cà phê, rượu, bia
- Các loại thức ăn nhanh như bánh ngọt, trà sữa, khoai tây chiên,..
- Các loại thực phẩm giàu chất béo, chất đạm
3.3. Một số mẹo dân gian trị đi ngoài liên tục
Bên cạnh việc bù nước và điện giải, một số mẹo dân gian có tác dụng trị đi ngoài liên tục hiệu quả.
Lá ổi
Lá ổi chứa tanin – một hoạt chất có tác dụng giảm tiết dịch ruột, giảm nhu động ruột và kháng khuẩn nên lá ổi giúp trị đi ngoài liên tục. Trà lá ổi là bài thuốc trị đi ngoài.
Cách dùng như sau:
- Bước 1: Chuẩn bị khoảng lá ổi non, rửa sạch
- Bước 2: Hãm lá ổi với khoảng 200ml nước sôi trong 5 phút
Lá mơ
Theo y học cổ truyền, lá mơ có công dụng sát khuẩn và tiêu viêm. Từ xa xưa, dân gian đã dùng là mơ làm bài thuốc khi bị đau bụng, đi ngoài liên tục.
Người bệnh có thể hấp lá mơ cùng trứng gà để ăn.
Uống trà gừng
Trong đông y, gừng là bài thuốc thường xuyên được sử dụng để trị các bệnh về tiêu hóa, đặc biệt là tiêu chảy.
Theo y học hiện đại, gừng có tác dụng làm giảm nhu động ruột, cải thiện rối loạn tiêu hóa. Ngoài ra, hợp chất gingerol và shogaol trong gừng có tác dụng giảm đau và chống viêm.
Gừng là vị thuốc tốt trong điều trị đi ngoài nhiều lần. Người bệnh có thể uống trà gừng. Cách làm như sau:
- Bước 1: Chuẩn bị khoảng 500g gừng tươi, rửa sạch
- Bước 2: Thái lát gừng hoặc giã nhuyễn
- Bước 3: Hãm gừng với nước sôi trong khoảng 5 phút
3.4. Sử dụng thuốc trị đi ngoài liên tục
Khi các biện pháp không dùng thuốc không mang lại hiệu quả, người bệnh nên tham khảo ý kiến chuyên gia để sử dụng thuốc để cầm đi ngoài. Một số thuốc không kê đơn hiệu quả, hạn chế tác dụng phụ mà người bệnh thường được khuyên dùng bao gồm:
Loperamid
Loperamid ức chế nhu động ruột, giảm tiết dịch tiêu hóa, từ đó giảm tần suất đi ngoài.
Lưu ý:
- Thuốc chỉ điều trị triệu chứng
- Không sử dụng cho trẻ nhỏ dưới 6 tuổi
Berberin
Berberin là một kháng sinh tự nhiên có tác dụng ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây tiêu chảy. Đồng thời berberin kích thích tiết dịch mật để tiêu hóa thức ăn dầu, mỡ. Berberin là thuốc trị đi ngoài nhiều lần an toàn.
Pepto Bismol
Pepto Bismol có hoạt chất chính là Bismuth subsalicylate. Thuốc có tác dụng kích thích hấp thu chất điện giải và nước đi qua ruột dẫn đến giảm số lần đi ngoài.
Lưu ý: Không sử dụng Pepto Bismol cho trẻ dưới 12 tuổi
Khi sử dụng thuốc, người bệnh cần tham khảo ý kiến của dược sĩ, bác sĩ có chuyên môn. Ngoài ra, nếu đi ngoài liên tục kéo dài trên 2 ngày hoặc xuất hiện các biểu hiện nặng (như sốt, phân có máu, mất nước) người bệnh cần đến thăm khám tại cơ sở y tế uy tín kịp thời.
3.5. Bổ sung men vi sinh
Hầu hết người bệnh đi ngoài liên tục gặp phải tình trạng mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hại khuẩn tăng sinh và tấn công mạnh mẽ, trong khi lợi khuẩn sụt giảm, dẫn đến các triệu chứng kéo dài dai dẳng hơn. Do vậy, việc bổ sung lợi khuẩn là cần thiết, giúp thiết lập lại cân bằng hệ vi sinh đường ruột, cải thiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, đồng thời bảo vệ niêm mạc tiêu hóa, giúp niêm mạc nhanh chóng phục hồi sau tổn thương.
Tuy nhiên, cần lựa chọn bổ sung lợi khuẩn thiết yếu đường tiêu hóa như Lactobacillus, Bifidobacterium, lợi khuẩn cần được bào chế với công nghệ đặc biệt để đảm bảo sống, bền vững khi tới đại tràng và thể hiện tác dụng.
Men vi sinh Imiale A+ chứa 2 lợi khuẩn thiết yếu của đường tiêu hóa Bifidobacterium BB-12 và Lactobacillus LA-5, kết hợp với chất xơ hòa tan hàm lượng cao, hỗ trợ cải thiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, giúp giảm nhẹ tình trạng bệnh, nâng cao chất lượng cuộc sống cho bệnh nhân hội chứng ruột kích thích, viêm đại tràng…Hiệu quả của Imiale A+ đã được chứng minh qua hơn 450 nghiên cứu khoa học về an toàn và hiệu quả, được các tổ chức uy tín quốc tế khuyên dùng như FDA của Hoa Kỳ, cơ quan an toàn thực phẩm Châu Âu và tổ chức Tiêu hóa.
Đi ngoài liên tục có thể là triệu chứng rối loạn tiêu hóa, nhưng cũng có thể là dấu hiệu bệnh lý đáng cảnh báo. Vì vậy, người bệnh không nên chủ quan và cần phải áp dụng các biện pháp hỗ trợ kịp thời để cải thiện triệu chứng, nâng cao sức khỏe.
