Rối loạn tiêu hóa gây ra nhiều bất tiện trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày, làm cho người bệnh phải băn khoăn không biết lựa chọn các thực phẩm như thế nào. Vậy người mắc rối loạn tiêu hóa nên ăn gì kiêng gì, hãy cùng Imiale A+ tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.
Mục lục
1. Nguyên tắc dinh dưỡng cho người rối loạn tiêu hóa
Chế độ ăn cho người rối loạn tiêu hóa cần đầy đủ dinh dưỡng, vừa đảm bảo không được gây kích ứng đường tiêu hóa. Các nguyên tắc dinh dưỡng cho người rối loạn tiêu hóa bao gồm:
- Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm: tránh ăn đồ tái sống, không ăn thực phẩm ôi thiu do các vi khuẩn, kí sinh trùng có thể làm nặng thêm tình trạng rối loạn tiêu hóa. Ở người bị rối loạn tiêu hóa thường có sự mất cân bằng vi sinh đường ruột, các vi khuẩn có hại phát triển mạnh
- Nên ăn thực phẩm giàu dinh dưỡng: bổ sung vitamin, khoáng chất tăng cường sức khỏe đường tiêu hóa.
- Tránh thực phẩm khó tiêu như đồ nhiều chiên rán nhiều dầu mỡ, thức ăn cứng, bữa ăn quá nhiều đạm, thiếu chất xơ,.. do những thực phẩm này cần thời gian tiêu hóa lâu, trong khi hệ tiêu hóa đang bị tổn thương dễ gây quá tải, làm nặng thêm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa
- Bổ sung men vi sinh thiết lập cân bằng hệ vi sinh đường ruột: Theo nghiên cứu, có đến 90% người bệnh hội chứng ruột kích thích có sự mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, đặc biệt là sự thiếu hụt hai lợi khuẩn thiết yếu Bifidobacterium và Lactobacillus. Vì vậy, bổ sung men vi sinh thiết lập cân bằng hệ vi sinh đường ruột, tác động đến nguyên nhân gây bệnh giúp các triệu chứng tránh tái đi tái lại.
2. 9 thực phẩm cho người rối loạn tiêu hóa
Vậy nên ăn gì để vừa cung cấp đủ dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể mà không làm tình trạng rối loạn tiêu hóa trở lên trầm trọng hơn. Sau đây là những thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa:
2.1. Sữa chua
- Sữa chua chứa nhiều lợi khuẩn tiết ra các enzyme giúp phân hủy thức ăn, cải thiện tình trạng đầy hơi, táo bón, tiêu chảy. Các lợi khuẩn còn giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, kiềm chế sự phát triển của một số vi khuẩn có hại trong đường ruột gây rối loạn tiêu hóa.
- Sữa chua còn chứa nhiều vitamin D, DHA, canxi, natri,.. giúp tăng cường sức khỏe đường ruột và tăng cường miễn dịch.
- Nên ăn sữa chua sau bữa ăn 1 tiếng để đạt hiệu quả tốt nhất. Với những người đang giảm cân hoặc mắc đái tháo đường có thể lựa chọn sữa chua không đường.
2.2. Cháo
Trong trường hợp không xác định được nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa hay nhiều triệu chứng xảy ra cùng một lúc, người bệnh có thể ăn cháo do cháo dễ tiêu, lành tính với đường tiêu hóa.
Tuy nhiên vì cháo dễ tiêu nên có thể nhanh đói, người bệnh nên ăn thành nhiều bữa.
Có thể chế biến các món cháo như: cháo hoa, cháo thịt bò cà rốt, cháo bí đỏ thịt gà, cháo gừng, cháo gà bắp cải, cháo thịt băm với khoai lang hoặc cải ngọt, cháo cá diếc,… để cung cấp đủ năng lượng cho cơ thể và các chất dinh dưỡng như đạm, vitamin, các chất khoáng,..
2.3. Bơ
Bơ chứa nhiều vitamin A có tác dụng rút ngắn thời gian phục hồi niêm mạc đường tiêu hóa. Bên cạnh đó bơ chứa nhiều chất xơ giúp điều hòa hệ vi khuẩn đường ruột và giảm táo bón. Nên ăn bơ vào buổi sáng để có thể hấp thu dinh dưỡng một cách tốt nhất. Bạn có thể ăn trực tiếp hoặc chế biến thành sinh tố bơ hoặc salad bơ nhưng không nên dùng cùng quá nhiều đường vì có thể gây áp lực lên hệ tiêu hóa.
Tuy nhiên bơ chứa nhiều chất béo không no nên không thích hợp với người béo phì hoặc đang giảm cân.
2.4. Dứa
Dứa chứa nhiều enzyme Bromelain có tác dụng phân hủy protein. Ngoài ra, dứa nhiều chất xơ giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, làm mềm phân, dễ đi ngoài hơn, phù hợp với người bị đầy bụng, táo bón.
Người huyết áp cao, viêm loét dạ dày, nhiệt miệng không nên ăn dứa vì có thể làm tình trạng bệnh nặng thêm.
2.5. Chuối
Chuối chứa nhiều chất có lợi cho đường tiêu hóa như:
- Chất xơ: giúp điều hòa hệ vi khuẩn đường ruột và giảm táo bón.
- Vitamin C, vitamin B6, muối khoáng giúp tăng cường sức khỏe đường ruột.
- Pectin trong chuối có tác dụng bảo vệ và ngăn ngừa ung thư đại tràng.
- Không nên ăn chuối khi đói vì có thể làm tăng Magie máu gây hạ huyết áp và có thể ức chế hô hấp.
2.6. Khoai lang
Khoai lang chứa nhiều chất xơ giúp cân bằng hệ vi khuẩn đường ruột, làm mềm phân, dễ đi ngoài hơn, phù hợp với người bị đầy bụng, táo bón. Bên cạnh đó khoai lang còn giàu vitamin, khoáng chất, canxi, và ít tinh bột giúp tăng cường sức khỏe đường ruột và tăng cường miễn dịch mà không gây tăng cân.
Không nên ăn khoai lang vào lúc quá đói vì có thể gây hạ đường huyết.
2.7. Táo
Táo có hàm lượng chất xơ cao: giúp điều hòa hệ vi khuẩn đường ruột và giảm táo bón. Ngoài ra ăn táo còn giúp giảm cân, ngừa ung thư và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường.
Tuy nhiên cần lựa chọn táo chất lượng, có nguồn gốc rõ ràng để tránh mua phải sản phẩm có dư lượng thuốc trừ sâu cao và không ăn hạt táo vì rất độc.
2.8. Gừng
Gừng thường được dùng phổ biến để điều trị tình trạng tiêu chảy do có tính nhiệt, làm giảm nhu động ruột, giảm đau, giảm viêm, tiêu diệt một số vi khuẩn gây tiêu chảy cấp, phù hợp với các bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích và mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Bên cạnh đó gừng làm giảm acid dạ dày làm giảm tình trạng đau bụng, đầy bụng, khó tiêu phù hợp với những người bệnh bị viêm loét dạ dày, tá tràng.
Có thể sử dụng kẹo gừng, nước ép gừng hoặc trà gừng hay kết hợp gừng với mật ong. Tuy nhiên do gừng có tính nhiệt nên không dùng quá 3-4g/ngày để tránh tình trạng nóng trong, nhiệt miệng,…
2.9. Các loại rau
Rau xanh không chỉ cung cấp chất xơ có lợi cho hệ vi sinh đường ruột mà nó còn chứa nhiều vitamin, nước giúp giảm tình trạng khó tiêu, táo bón.
>>> THAM KHẢO THÊM: Ăn gì để hết đầy bụng chướng hơi ? Cách chữa đầy bụng chướng hơi hiệu quả
3. Rối loạn tiêu hóa kiêng ăn gì
Bên cạnh các thực phẩm tốt cho hệ tiêu hóa, người bệnh cần tránh những thực phẩm khó tiêu hoặc kích ứng đường tiêu hóa, khiến cho hệ tiêu hóa phải tăng cường hoạt động, làm nặng thêm tình trạng rối loạn tiêu hóa. Người đang rối loạn tiêu hóa cần kiêng những thực phẩm sau:
3.1. Đồ nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh
Dầu mỡ được tiêu hóa bởi muối mật, ăn nhiều đồ nhiều dầu mỡ, đồ ăn nhanh chứa nhiều chất béo no và không no gây áp lực cho hệ tiêu hóa, làm nặng thêm các triệu chứng đầy hơi, khó tiêu, táo bón.
Bên cạnh đó đồ ăn nhanh còn chứa nhiều chất bảo quản, chất tạo màu có ảnh hưởng xấu đến đường tiêu hóa nói riêng và sức khỏe nói chung.
3.2. Đồ sống, tái
Gỏi cá, thịt sống không đảm bảo vệ sinh có thể chứa một lượng lớn vi khuẩn và giun sán. Các vi khuẩn có hại xâm nhập sẽ làm nặng thêm tình trạng mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, làm trầm trọng thêm các triệu chứng đau bụng, tiêu chảy,..
3.3. Đồ nhiều đường, sữa và các chế phẩm từ sữa
Không chỉ sữa và các chế phẩm từ sữa mà đường cũng cung cấp một lượng lớn lactose. Trong khi đó người rối loạn tiêu hóa giảm khả năng tiết enzyme tiêu hóa sẽ dẫn đến tình trạng thiếu enzyme lactase để phân hủy lactose làm nặng thêm tình trạng đau bụng, tiêu chảy do không dung nạp lactose.
Ăn nhiều đường còn gây ra tình trạng béo phì, lão hóa sớm, tiểu đường và tăng khả năng mắc ung thư.
3.4. Rượu bia, chất kích thích
Rượu bia, các chất kích thích làm ảnh hưởng đến hệ thần kinh, hệ tiêu hóa gây ra hàng loạt các triệu chứng trên đường tiêu hóa như hội chứng ruột kích thích, buồn nôn, loét dạ dày tá tràng, xơ gan và có thể gây ngộ độc.
3.5. Các thức ăn chua, cay
Đồ chua chứa nhiều acid làm nặng thêm tình trạng đau bụng, đầy hơi, ợ chua, khó tiêu,… với những người bị loét dạ dày- tá tràng, thừa acid dạ dày. Đồ cay nóng kích thích vào những vị trí tổn thương trên đường tiêu hóa như các ổ loét gây ra tình trạng đau bụng âm ỷ, đầy hơi, khó tiêu.
4. Lưu ý cho người rối loạn tiêu hóa
Khi bị rối loạn tiêu hóa, hệ tiêu hóa của người bệnh trở nên rất nhạy cảm, nên cần nhớ những lưu ý sau đây:
- Lựa chọn thực phẩm hợp vệ sinh: nếu vi khuẩn có hại từ thực phẩm mất vệ sinh xâm nhập vào cơ thể sẽ làm nặng thêm tình trạng mất cân bằng vi sinh đường ruột, các vi khuẩn có hại phát triển mạnh sẽ làm cho các triệu chứng rối loạn tiêu hóa trở nên nghiêm trọng hơn.
- Ăn uống điều độ, đúng giờ để nhịp tiết acid dạ dày không bị gián đoạn và đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể.
- Ăn nhiều rau củ để bổ sung chất xơ, nước, vitamin, uống nhiều nước, hạn chế các thực phẩm khó tiêu như đồ ăn nhiều dầu mỡ, đồ cay nóng để giảm áp lực lên đường tiêu hóa.
- Tập thể dục thường xuyên, ăn chậm, nhai kỹ.
- Giảm căng thẳng, stress: căng thẳng và stress là những nguyên nhân hàng đầu gây loét dạ dày tá tràng và hội chứng ruột kích thích.
>>>THAM KHẢO THÊM: Mẹo chữa ăn không tiêu tại nhà hiệu quả, an toàn
5. Khi nào rối loạn tiêu hóa cần đến gặp bác sĩ
Mặc dù các triệu chứng rối loạn tiêu hóa sau có thể biến hoàn toàn sau một thời gian ngắn, tuy nhiên trong một số trường hợp các triệu chứng dai dẳng, kéo dài, bạn cần đến gặp bác sĩ để được điều trị kịp thời. Các triệu chứng có thể gặp phải bao gồm:
- Tiêu chảy sau 2 ngày không đỡ: khi tiêu chảy lâu ngày có thể khiến cơ thể thiếu nước trầm trọng và thậm chí là nguy hiểm đến tính mạng.
- Khô môi, khô miệng, khô da, nước tiểu sẫm màu: đây là những triệu chứng cảnh báo cơ thể đang mất nước có thể do tiêu chảy hoặc lợi tiểu.
- Người yếu, mệt mỏi, chóng mặt, sốt cao: cơ thể vừa mất nước do tiêu chảy vừa giảm hấp thu chất dinh dưỡng có thể dẫn đến tụt đường huyết và suy kiệt.
- Phân có lẫn máu hoặc phân đen: khi các ổ loét đã trở nên trầm trọng và dẫn đến xuất huyết, máu sẽ theo ống tiêu hóa ra ngoài khiến phân có màu đen.
- Đau bụng, đau trực tràng dữ dội: là các triệu chứng cho thấy đường tiêu hóa đã bị tổn thương trầm trọng hơn, cần điều trị kịp thời để không dẫn đến biến chứng.
Việc duy trì chế độ ăn hợp lý giúp kiểm soát tốt tình trạng bệnh hội chứng ruột kích thích. Vì vậy người bệnh cần tuân thủ theo chế độ ăn hợp lý, kiêng khem kỹ lưỡng kết hợp với liệu pháp duy trì để cải thiện tình trạng bệnh. Nếu cần được tư vấn và giải đáp cho những thắc mắc của mình, bạn đừng ngần ngại liên hệ theo HOTLINE 19009482 để được các chuyên gia của IMIALE A+ hỗ trợ tận tình.
>>> THAM KHẢO THÊM: Ăn gì để hết đầy bụng chướng hơi ? Cách chữa đầy bụng chướng hơi hiệu quả