Thuốc Pentasa (Mesalazine) được chỉ định trong điều trị viêm đại tràng có vai trò làm giảm các triệu chứng như: đau bụng, tiêu chảy, chảy máu đường tiêu hóa,… Để tìm hiểu rõ hơn về công dụng, chỉ định, cách dùng, dạng dùng cũng như các tác dụng không mong muốn có thể gặp phải khi sử dụng thuốc, mời bạn đọc theo dõi bài viết dưới đây.
Mục lục
1. Thuốc Pentasa (Mesalazine) là gì?
Thuốc Pentasa có chứa hoạt chất là mesalazine hay còn gọi là mesalamine thuộc nhóm thuốc chống viêm có vai trò làm giảm các triệu chứng viêm, sưng đỏ niêm mạc trong viêm đại tràng. Từ đó, thuốc giúp cải thiện các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như đau bụng, tiêu chảy, đi ngoài phân lỏng nát. Pentasa được coi là một thuốc khá an toàn dùng trong điều trị viêm đại tràng. Ngoài ra thuốc còn được sử dụng trong điều trị bệnh Crohn.
2. Dạng bào chế – Hàm lượng
Thuốc Pentasa được đưa ra thị trường với dạng bào chế và hàm lượng đa dạng, tuy nhiên có những dạng thuốc được dùng phổ biến:
- Hàm lượng 500mg có dạng viên nén giải phóng chậm.
- Hàm lượng 1g có hai dạng bào chế phổ biến: hỗn dịch thụt và thuốc đặt tại trực tràng.
- Hàm lượng 2g được bào chế dưới dạng có cốm giải phóng kéo dài.
3. Cơ chế
Viêm đại tràng là tình trạng niêm mạc đại tràng bị tổn thương bới các tác nhân lạ như nấm, vi khuẩn hay các thuốc hóa chất độc,… Khi các tác nhân này xâm nhập vào niêm mạc, cơ thể phản ứng lại bằng cách tiết ra một loạt các chất trung gian hóa học gây viêm như: cytokine, interleukin, chermokine… gây ra các triệu chứng: chảy máu đường tiêu hóa, tiêu chảy, nôn ói, đau bụng, mất nước,…
Bệnh viêm đại tràng khi tiến triển thành mạn tính thì chưa có cách điều trị dứt điểm hoàn toàn, mà chỉ có thể kiểm soát các triệu chứng mà bệnh gây nên.
Mesalazine hay 5-aminosalicylic acid, gọi tắt là 5-ASA, là một hoạt chất kháng viêm được dùng điều trị viêm đại tràng. Mesalazine có tác dụng ức chế sản xuất các chất trung gian hóa học gây viêm ở đại tràng, làm giảm tình trạng viêm và cải thiện các triệu chứng viêm đại tràng. Thuốc gây tác dụng tại chỗ là chủ yếu.
>>> Xem thêm: Phác đồ điều trị viêm đại tràng (Cập nhật 2022)
4. Công dụng – Chỉ định
Thuốc Pentasa dùng trong điều trị viêm loét đoạn cuối đại tràng mức độ nhẹ đến trung bình, làm giảm các triệu chứng như: đau bụng, tiêu chảy, chảy máu trực tràng do làm giảm khả năng sưng, đau ở đại tràng. Thuốc được chỉ định trong viêm đại tràng sigma, viêm trực tràng. Tuy nhiên tùy thuộc dạng bào chế, thuốc có tác dụng ở các vị trí khác nhau:
- Viên uống: Chữa viêm loét đại trực tràng chảy máu; bệnh Crohn.
- Viên đặt: Bệnh Crohn hoặc viêm loét đại trực tràng chảy máu ở hậu môn, trực tràng.
- Dạng thụt: Bệnh Crohn hoặc viêm loét đại trực tràng chảy máu đoạn từ góc lách trở xuống.
5. Liều dùng và cách dùng thuốc Pentasa (mesalazine)
5.1. Viên nén giải phóng chậm 500mg
Liều dùng:
- Người lớn: Liều dùng cho từng bệnh nhân, tối đa 4g/ngày, chia thành 2-3 lần cho cả hai trường hợp: điều trị cấp tính và điều trị duy trì.
- Trẻ em từ 6 tuổi trở lên: Liều dùng cho từng bệnh nhân, khởi đầu với liều 30-50 mg/kg/ngày cho điều trị cấp tính và khởi đầu với liều 15-30 mg/kg/ngày, chia thành 2-3 lần. Liều tối đa: 75 mg/kg/ngày chia thành 2-3 lần. Tổng liều không được vượt quá 4g/ngày (liều tối đa của người lớn).
Cách dùng:
- Dùng đường uống. Không được nhai, bẻ, nghiền thuốc.
- Để nuốt trọn viên thuốc, có thể khuấy hòa tan thuốc vào 50ml nước lạnh và dùng ngay.
5.2. Hỗn dịch thụt trực tràng 1g/100ml
Liều dùng: Mỗi ngày dùng 1 lọ có hàm lượng 1g/100ml vào buổi tối trước khi đi ngủ.
Cách dùng:
- Chỉ định thụt trực tràng, không được uống.
- Chuẩn bị: Bệnh nhân nên đi đại tiện trước khi sử dụng thuốc. Vệ sinh tay và vùng hậu môn trước khi sử dụng thuốc để tránh nhiễm trùng.
Tiến hành:
- Bước 1: Bệnh nhân nằm nghiêng, co một bên đầu gối lên cao để có thể thụt rửa dễ dàng.
- Bước 2: Tiến hành thụt tại hậu môn. Trong quá trình thụt, cần thao tác nhẹ nhàng, cẩn thận để tránh làm tổn thương đến trực tràng, hậu môn.
- Bước 3: Tiếp tục giữ nguyên tư thế này 5-10 phút để thuốc được hấp thu tốt.
5.3. Thuốc đặt 1g
Liều dùng: 1 viên thuốc đặt 1-2 lần/ngày
Cách dùng:
- Chỉ định dùng đặt trực tràng không được uống.
- Chuẩn bị: Nên đi tiểu tiện trước khi đặt thuốc.
Tiến hành:
- Bước 1: Mở túi nhôm ở vị trí có dấu để xé.
- Bước 2: Đặt viên thuốc vào trực tràng cho đến khi cảm thấy có sự kháng lại rồi biến mất là được. Có thể làm trơn viết thuốc trước bằng nước và kem ẩm.
Lưu ý: Trong trường hợp thuốc bị đẩy ra trong 10p đầu tiên thì có thể đặt lại một viên khác.
5.4. Thuốc Pentasa dạng cốm giải phóng kéo dài 2g
Liều dùng:
- Người lớn: tối đa 4 gói/ ngày, chia nhiều lần trong ngày trong cả điều trị duy trì và khi bệnh đang tiến triển.
- Trẻ em trên 6 tuổi: 30-50mg/kg/ ngày, chia nhiều lần trong ngày/. Liều tối đa 75mg/kg/ ngày, không được quá 4g/ ngày đối với điều trị bệnh đang tiến triển và không quá 2g/ ngày đối với điều trị duy trì.
Cách dùng:
- Đổ thuốc lên lưỡi sau đó uống một ít nước.
- Không nhai nát hạt cốm. Không tự ý thay đổi liều lượng thuốc cần uống.
6. Chống chỉ định
Các trường hợp cần chống chỉ định sử dụng thuốc Pentasa trong điều trị viêm đại tràng:
- Tiền sử quá mẫn với salicylates hay với bất kỳ thành phần nào của thuốc hoặc mẫn cảm với sulfasalazine.
- Bệnh nhân suy gan nặng. Do mesalazine được chuyển hóa qua gan thành acid N-acetyl-5-aminosalicylic sau đó liên hợp với acid glucuronic, và khoảng 80% liên kết với protein huyết tương. Trong trường hợp suy gan nặng, không thể tham gia chuyển hóa thuốc, nồng độ mesalazine tăng cao gây tăng tác dụng không mong muốn.
- Bệnh nhân suy thận nặng. Thuốc gây ra nhiều tác dụng gây độc trên thận do vậy với những bệnh nhân thận nặng cần chống chỉ định.
- Hẹp môn vị, tắc ruột sẽ làm tăng thời gian lưu giữ thuốc ở dạ dày, do đó thuốc chậm giải phóng tác dụng tại đại tràng hơn so với thời gian bình thường có thể gây phá hủy thuốc làm giảm tác dụng của thuốc.
- Bất thường về đông máu: Mesalazine có thể gây rối loạn về quá trình tạo máu, do vậy chống chỉ định với bệnh nhân có bất thường về đông máu.
- Trẻ nhỏ dưới 2 tuổi: không có đủ bằng chứng chứng minh hiệu quả trên trẻ.
7. Tác dụng không mong muốn và cách xử trí
Thuốc Pentasa được coi là khá an toàn với người bệnh, tuy nhiên có một số các tác dụng không mong muốn thường không quá nghiêm trọng có thể gặp phải như:
- Nhức đầu, mệt mỏi, suy nhược, chóng mặt, sốt.
- Tiêu hóa: Ỉa chảy, buồn nôn, nôn, đau bụng, làm tăng triệu chứng của viêm đại tràng, ợ hơi, táo bón, khó tiêu.
- Da: Mày đay, phát ban, ngứa, mụn trứng cá. Tuy nhiên, trường hợp này rất ít gặp phải.
Khi gặp một trong các tác dụng không mong muốn trên, hãy thông báo cho bác sĩ hoặc đến trung tâm y tế để xử lý kịp thời
8. Một số lưu ý khi sử dụng thuốc Pentasa (mesalazine)
8.1. Đối tượng đặc biệt
Cần thận trọng khi sử dụng thuốc Pentasa (mesalazine) trên những đối tượng đặc biệt sau:
- Bệnh nhân bị dị ứng sulphasalazine (do nguy cơ có dị ứng với salicylates).
- Bệnh nhân suy gan: cần thận trọng khi sử dụng thuốc. Cần xét nghiệm, đánh giá các thông số ALT, AST trước và trong khi điều trị.
- Bệnh nhân suy thận: không khuyến cáo sử dụng trên bệnh nhân suy thận. Cần theo dõi tình trạng chức năng thận, kiểm tra tình trạng đường tiết niệu trước và trong quá trình điều trị. Tăng tần suất theo dõi chức năng thận khi dùng kèm với các thuốc có khả năng gây độc cho thận.
- Phụ nữ có thai, phụ nữ cho con bú cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.
8.2. Tương tác thuốc
Thuốc Pentasa (mesalazine) khi dùng cùng một số loại thuốc có thể bị giảm/mất tác dụng hoặc làm giảm/mất tác dụng của thuốc dùng cùng. Do đó, khi sử dụng thuốc cần lưu ý:
- Mesalazine tránh dùng đồng thời với các thuốc làm tăng nguy cơ gây độc trên thận như: thuốc giảm đau chống viêm non-steroid (NSAID), thuốc điều trị viêm đại tràng có hoạt chất chứa sulfasalazine.
- Thuốc Pentsa khi dùng kèm các thuốc điều trị viêm loét dạ dày tá tràng như thuốc giảm nồng độ acid dạ dày, các chất ức chế bơm proton,../ (pantoprazol. omeprazol, maalox,…) có thể làm giảm tác dụng của thuốc.
- Với bệnh nhân suy tim khi dùng nhóm thuốc glycosid tim (digitalis, digoxin và digitoxin), khi dùng kèm với Pentasa gây giảm tác dụng của nhóm thuốc này.
8.3. Bảo quản
- Bảo quản ở nhiệt độ 15-25°C, tránh ánh sáng, tránh để đông lạnh.
- Hỗn dịch để thụt để lâu có thể bị sẫm màu, nếu thuốc đã bị sẫm màu thì không được sử dụng.
8.4. Lưu ý khác
Quá liều và xử trí: Không có thuốc giải độc đặc hiệu đối với thuốc Pentasa, có thể tiêm truyền tĩnh mạch các chất điện giải để tăng lợi tiểu.
Quên liều và xử trí: Nếu quên dùng một liều thuốc, hãy uống càng sớm càng tốt khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu nhớ ra vào thời điểm gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và uống liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không uống gấp đôi liều đã quy định.
Pentasa (Mesalazine) là thuốc chống viêm được dùng phổ biến trong điều trị viêm đại tràng. Để sử dụng thuốc hiệu quả nhất, người bệnh cần nắm rõ liều dùng, cách dùng và một số lưu ý khi dùng thuốc. Nếu có bất cứ thắc mắc hay vấn đề cần giải đáp, đừng ngần ngại liên hệ tới Hotline 1900 9482 của chúng tôi để được hỗ trợ sớm nhất.
Tham khảo thêm thuốc khác: Debridat (Trimebutin) – Thuốc đại tràng – Công dụng, liều dùng và lưu ý khi sử dụng
