Cách trị táo bón ở người lớn – Những mẹo nên biết

Theo một nghiên cứu khảo sát về dịch tễ táo bón năm 1997, khoảng 12% nam và 16% nữ giới trên 10.018 người tham gia khảo sát có tình trạng táo bón. Con số cho thấy tình trạng táo bón là một rối loạn tiêu hóa thường gặp ở người lớn. Vậy tại sao táo bón lại phổ biến như vậy? Có cách nào đơn giản để cải thiện táo bón nhanh chóng hay không? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu bài viết dưới đây để giải mã vấn đề này nhé.

1. Những thói quen dẫn đến táo bón ở người lớn

Táo bón được được định nghĩa đơn giản là tình trạng đi tiêu không thường xuyên (ít hơn 3 lần 1 tuần) cũng như đau đớn khi đại tiện do phân khô và cứng.

90% bệnh nhân táo bón thuộc loại táo bón cơ năng, tức là táo bón nhưng không có tổn thương cơ quan (có thể tại hoặc ngoài đường tiêu hóa). Loại táo bón này phụ thuộc rất lớn vào chế độ ăn uống cũng như lối sống của bệnh nhân. Dưới đây là một số thói quen thường gặp dẫn đến táo bón ở người lớn:

• Không bổ sung đủ chất xơ như trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt,..
• Không uống đủ nước.
  Lượng nước uống cần thiết của một người trưởng thành là 1,5-2 lít nước 1 ngày. Khi không bổ sung đủ nước, cơ thể sẽ tăng tái hấp thu nước từ phân và khiến phân trở nên khô, cứng cũng như tồn tại lâu hơn trong cơ thể. Hậu quả cuối cùng có thể dẫn đến tình trạng táo bón ở người bệnh trở nên nặng nề hơn.
• Lối sống lười vận động, nằm lâu trên giường hoặc ít khi tập thể dục.
  Việc lười vận động có thể dẫn đến giảm nhu động ruột cũng như trương lực cơ trực tràng, gây nên tình trạng táo bón ở bệnh nhân.
• Nhịn đi vệ sinh.
  Đây là điều vô cùng thường gặp ở người bị táo bón. Bệnh nhân thường ngại ngùng hoặc không quen đi tiêu ở nhà vệ sinh công cộng, muốn nhịn đến khi về nhà. Thói quen này khiến cho phân tồn tại lâu trong cơ thể cũng như giảm phản xạ tống phân ở trực tràng, hậu quả có thể dẫn đến táo bón mãn tính sau này.
• Tác dụng phụ của thuốc.
  Người cao tuổi là nhóm người có nguy cơ táo bón cao nhất. Nguyên nhân không chỉ do giảm vận động mà còn do đây là đối tượng sử dụng rất nhiều nhóm thuốc khác nhau có thể gây ra táo bón như thuốc kháng acid, thuốc lợi tiểu, thuốc giảm đau opioid,..
• Tình trạng căng thẳng, lo lắng hoặc thay đổi chế độ ăn uống đột ngột trong một chuyến đi du lịch cũng có thể là nguyên nhân gây ra táo bón.

>>> Xem thêm: Tại sao bị táo bón? 10 Nguyên nhân gây táo bón thường gặp

2. Táo bón ở người lớn cảnh báo điều gì? Có nguy hiểm không?

Táo bón thực thể thường hiếm gặp hơn so với táo bón chức năng nhưng thường là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lý nguy hiểm như tăng canxi máu, tiểu đường, suy giáp, Parkinson, tổn thương tủy sống,…

Đặc biệt, nếu bệnh nhân có tình trạng táo bón kèm theo đau bụng dữ dội hoặc phân lẫn nhầy máu thì rất có thể đây là một cấp cứu y khoa. Dưới đây là một số bệnh lý cấp tính bệnh nhân có thể gặp:

• Viêm ruột thừa: Người bệnh có thể gặp táo bón kèm đau bụng dữ dội, chán ăn, sốt,…
• Viêm túi thừa: Bệnh nhân có một vài triệu chứng như táo bón, buồn nôn, nôn, sốt và đau nặng hơn ở phần dưới bên trái của dạ dày.
• Thoát vị bóp nghẹt: Đây cũng là một cấp cứu y tế mà triệu chứng hay gặp nhất là táo bón, đau bụng hoặc phân có nhầy máu.

Đa số táo bón ở người lớn là táo bón cơ năng và thường không quá nguy hiểm nếu điều trị kịp thời. Nếu táo bón ở bệnh nhân là táo bón thực thể, tốt nhất người bệnh nên đi khám sớm nhất để điều trị đúng nguyên nhân và tránh một số biến chứng sau này.

>>> Xem bài viết: Cảnh báo 8 hậu quả của táo bón không thể bỏ qua

3. 5 mẹo giúp cải thiện táo bón nhanh chóng.

3.1. Thay đổi chế độ dinh dưỡng

Biện pháp điều trị táo bón không dùng thuốc như thay đổi chế độ ăn và lối sống luôn được ưu tiên hàng đầu ở bệnh nhân táo bón chức năng. Dưới đây là một vài lời khuyên dành cho bệnh nhân:

• Ăn nhiều rau xanh, trái cây (mận khô, nho, táo, lê…) , ngũ cốc nguyên hạt như bánh mì, gạo lứt, đậu,… để tăng chất xơ cho cơ thể. Đừng lo lắng ăn quá nhiều, hãy tăng dần dần lượng chất xơ cho đến ít nhất khoảng 25-30 gam mỗi ngày. Việc này sẽ giúp tăng thể tích phân trong hệ tiêu hóa cũng như khiến phân trở nên mềm hơn, dễ dàng tống chúng ra ngoài dễ dàng.
  Tuy nhiên, hãy tăng dần chất xơ một cách từ từ. Việc bổ sung đột ngột quá nhiều chất xơ vào chế độ ăn có thể dẫn đến đầy hơi, trướng bụng và tăng thêm sự khó chịu ở bệnh nhân táo bón.
• Uống đủ nước.
  Giải pháp bổ sung đủ nước đơn thuần không có nhiều tác dụng trên bệnh nhân. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc uống đủ nước phải được thực hiện cùng với chế độ ăn nhiều rau xanh thì mới mang lại hiệu quả tốt đối với táo bón. Hãy uống đủ 1,5-2 lít nước mỗi ngày, tương đương 8 cốc nước để cải thiện tình trạng này nhé.
• Hạn chế sữa cũng như thực phẩm nhiều chất béo như đồ ăn chế biến sẵn, phô mai,.. cũng có thể giảm táo bón ở bệnh nhân.
• Giảm tiêu thụ rượu hoặc đồ uống chứa caffein như trà, cà phê,..
  Những loại đồ uống này có tác dụng lợi tiểu và giảm lượng nước trong cơ thể. Hậu quả là cơ thể tăng tái hấp thu nước từ phân và khiến tình trạng táo bón trở nên trầm trọng hơn.
• Bổ sung thêm sữa chua hoặc kefir (một loại đồ uống lên men) vào thực đơn của bệnh nhân.
  Những sản phẩm này có chứa probiotics (lợi khuẩn) như Lactobacillus acidophilus và Bifidobacterium lactis, đã được chứng minh lâm sàng rằng cải thiện triệu chứng ở bệnh nhân táo bón mãn tính.

>>> Xem thêm: Bị táo bón nên ăn gì, kiêng gì? 7 bài thuốc dân gian chữa táo bón tại nhà

3.2. Tập thể dục thường xuyên

Theo một nghiên cứu sức khỏe trên hơn 60.000 bệnh nhân nữ ở Mỹ, việc hoạt động thể chất từ 2 đến 6 lần mỗi tuần có liên quan đến việc giảm 35% nguy cơ táo bón.

Điều này được giải thích rằng tập thể dục thường xuyên có thể cải thiện chức năng hệ tiêu hóa, tăng cường nhu động ruột và khiến bệnh nhân tống phân ra ngoài dễ dàng hơn.

3.3. Thiết lập thói quen đi đại tiện

 Bệnh nhân táo bón được khuyên nên tập thói quen đi đại tiện vào buổi sáng, sau ăn 15-45 phút. Khi đó, bệnh nhân vừa có thể lợi dụng thời điểm ruột kết hoạt động mạnh nhất cũng như phản xạ dạ dày sau ăn để tăng tống phân khỏi đại tràng.

Tư thế đi tiêu cũng là một điều nên lưu ý đối với người bị táo bón. Bệnh nhân nên đặt chân lên một chiếc ghế đẩu lúc đi đại tiện để làm thẳng chỗ nối hậu môn – trực tràng, khiến phân có thể ra ngoài dễ dàng hơn.

3.4. Bổ sung lợi khuẩn

Mặc dù việc thay đổi chế độ ăn uống và tăng cường vận động là biện pháp ưu tiên hàng đầu, nhưng đôi khi nó không mang lại nhiều tác dụng cho bệnh nhân táo bón.

Người bệnh vẫn chưa muốn dùng thuốc vì những tác dụng phụ nó đem lại, vậy thì bổ sung lợi khuẩn sẽ là giải pháp cân nhắc tiếp theo.

Một vài nghiên cứu chỉ ra rằng có một sự mất cân bằng hệ khuẩn chí đường ruột ở người táo bón. Điều này mở ra một hướng điều trị mới cho bệnh này rằng: Liệu sự bổ sung lợi khuẩn có thể cải thiện triệu chứng hay không?

Kết quả chỉ ra rằng các chủng lợi khuẩn như Bifidobacterium lactis hay Lactobacillus Acidophilus cải thiện triệu chứng táo bón đáng kể trên bệnh nhân. Chúng kích thích tăng nhu động ruột một cách tự nhiên, tăng thể tích phân, tăng sự di chuyển phân trong lòng ruột và đẩy phân ra ngoài dễ dàng hơn.

Một ưu điểm nổi bật của giải pháp này là nó có thể cân bằng lại hệ vi sinh đường ruột, tăng cường sức khỏe đường tiêu hóa ở bệnh nhân táo bón. Đây là một hướng an toàn và ít tác dụng phụ so với thuốc. Do đó, điều trị táo bón bằng cách bổ sung lợi khuẩn cũng là một biện pháp hứa hẹn mang lại sự hài lòng cho bệnh nhân táo bón.

>>> Xem thêm: Rũ bỏ ám ảnh táo bón lâu ngày – Bí quyết từ chuyên gia giúp đi ngoài dễ dàng

3.5. Sử dụng một số thuốc nhuận tràng

Một vài thuốc nhuận tràng tăng xơ như Natufib hay nhuận tràng thẩm thấu như Duphalac, Forlax sẽ là sự lựa chọn hàng đầu cho bệnh nhân nếu biện pháp thay đổi chế độ ăn và lượng vận động không hiệu quả.. Tuy nhiên, những thuốc này cần có thời gian để phát huy tác dụng. Nếu táo bón khiến bạn quá khó chịu và muốn giảm ngay lập tức, bạn có thể cân nhắc một số thuốc thụt tháo như Microlax hoặc Fleet Enema. Chúng sẽ làm giảm triệu chứng ngay, nhưng nếu lạm dụng có thể dẫn đến lạm dụng thuốc và khiến táo bón trở nên nặng nề hơn.

Để an toàn nhất, trước khi sử dụng bất kỳ thuốc nào, bạn nên tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế nhé.

>>> Xem bài viết: 5 nhóm thuốc trị táo bón thông dụng cần biết

4. Khi nào nên đi gặp bác sĩ?

Táo bón bình thường không quá nguy hiểm và bạn có thể giải quyết tại nhà, tuy nhiên hãy đi gặp bác sĩ nếu bạn gặp những tình trạng sau nhé:

• Táo bón kéo thường xuyên và kéo dài
• Uống thuốc nhưng triệu chứng không cải thiện
• Hay cảm thấy mệt mỏi
• Đầy hơi kéo dài
• Không thể đi tiêu
• Táo bón kèm đau bụng dữ dội hoặc có nhầy máu trong phân
• Sút cân bất ngờ không rõ nguyên nhân
• Đang sử dụng một số thuốc có thể gây ra táo bón như thuốc giảm đau opioid, thuốc trầm cảm,…

>>> Xem thêm: 6 dấu hiệu táo bón nặng không thể bỏ qua

Táo bón ở người lớn là một vấn đề phổ biến, tuy nhiên nó thường không được điều trị cho đến khi xuất hiện biến chứng trên đường tiêu hóa. Hãy phát hiện sớm táo bón và áp dụng thử một số mẹo trên để cải thiện tình trạng này nhé